Zęby na piątkę !
Szalejące w organizmie hormony potrafią wywołać poważne schorzenia jamy ustnej – z zapaleniem dziąseł i przyzębia na czele.
Kiedy szczególnie dbać o jamę ustną?
Kobiety, bardziej od mężczyzn, są podatne na choroby jamy ustnej. Winne temu są zmiany hormonalne, jakich doświadczają przez całe życie. Wpływają one nie tylko na prawidłowe ukrwienie dziąseł, stopień ich wrażliwości, ale także na to, jak cały organizm reaguje na toksyny, powstałe przy osadzaniu się kamienia nazębnego. Jak twierdzą specjaliści, kobiety powinny szczególnie dbać o zęby w okresie dojrzewania, w ciąży, w czasie miesiączki i menopauzy, a nawet, jeśli zażywają pigułki antykoncepcyjne.
– To te momenty, w których dochodzi do rozchwiania hormonalnego są szczególnie niebezpieczne dla zdrowia całej jamy ustnej.
Wtedy to u kobiety może pojawić się nadwrażliwość na zimne, ciepłe i słodkie, dyskomfort podczas mycia zębów, krwawienia z dziąseł, próchnica będąca efektem zmian hormonalnych i zmian w diecie, obrzęki, a przede wszystkim choroby dziąseł i przyzębia, które często otwierają drogę zakażeniom – mówi dr Wojciech Fąferko (Centrum Implantologii i Ortodoncji Dentim Clinic, Katowice).
Okres dojrzewania
Profilaktykę powinno zacząć się więc już w bardzo młodym wieku. Gwałtowny wzrost produkcji estrogenu i progesteronu w okresie dojrzewania może zwiększyć przepływ krwi do dziąseł i zmienić sposób, w jakim delikatna tkanka dziąseł reaguje na odkładający się kamień nazębny. Dochodzi wtedy do zaczerwienienia, zmiękczenia i obrzmienia dziąseł. Jednym z najczęstszych objawów jest krwawienie dziąsła podczas szczotkowania i czyszczenia nicią dentystyczną. Co zrobić w takiej sytuacji? Lekarze zalecają zmianę nawyków higienicznych.
– Zrezygnujmy z twardej szczoteczki na rzecz takiej o miękkim włosiu, nitkę dentystyczną możemy czasowo zastąpić irygatorami.
Warto także zaopatrzyć się w pasty do wrażliwych dziąseł np. zawierające enoxonol, czyli wyciąg z lukrecji – radzi dr Wojciech Fąferko.
Miesiączkowanie
Ale nie tylko proces dojrzewania wpływa na zdrowie jamy ustnej, także miesiączka. Wzrastający w tym czasie poziom progesteronu może spowodować zmiany w jamie ustnej m.in. opuchliznę dziąseł, obrzęk ślinianek, rozwój owrzodzenia. Miesiączkowaniu towarzyszy także krwawienie z dziąseł. Objawy pojawiają się zwykle dzień lub do przed rozpoczęciem okresu i ustępują samoistnie w momencie rozpoczęcia miesiączki.
– Organizm zwykle z tego typu chwilową awarią w jamie ustnej radzi sobie doskonale sam. Jeśli natomiast zmiany utrzymują się dłużej, konieczna jest wizyta u stomatologa. Wszelkiego typu obrzęki mogą być objawem zapalenia dziąseł, przyzębia, infekcji lub rozwoju raka jamy ustnej – przestrzega stomatolog.
Pigułki antykoncepcyjne
Podobna reakcja może nastąpić, jeśli kobieta przyjmuje pigułki antykoncepcyjne zawierające progesteron. Wzrost poziomu hormonu w organizmie może prowadzić do zapalenia tkanki dziąseł z powodu jego reakcji na kwasy wytarzane przez kamień nazębny. Rozwiązaniem, które minimalizuje ryzyko wystąpienia objawów, jest stosowanie płynów do płukania ust.
– Płyn powinien być bezalkoholowy i o niskiej zawartości diglukonianu chlorheksydyny, np. Eludril lub Parodontax. Zapobiegnie on odkładaniu się osadu, a tym samym wydzielaniu drażniących zęby kwasów. Warto także wybrać się na zabiegi higienizacyjne, które usunąć kamień i osad – mówi dr Fąferko.
Ciąża
Podobnie jak w przypadku pigułek, także w ciąży chorobom jamy ustnej winny jest progesteron, którego zwiększony poziom od drugiego do ósmego miesiąca ciąży może być np. przyczyną zapalenia dziąseł. Najczęstszym objawem schorzenia jest obrzęk, zaczerwienienie i wrażliwość na ucisk. Brodawki międzyzębowe przybierają kolor purpurowy i krwawią już przy niewielkim nacisku. Towarzyszący zapaleniu przerost brzegu dziąsła może prowadzić do powstania kieszonki, w której gromadzi się jedzenie, zaostrzając jeszcze bardziej proces zapalny. Nieleczone stany zapalne mogą zwiększają ryzyko przedwczesnego porodu aż 7-krotnie! Problemu można uniknąć w porę wybierając się do dentysty.
– Już na początku ciąży dobrze jest wykonać skaling, czyli usuwanie kamienia, konieczne będzie także stosowanie płynów i past niepodrażniających dziąsła, a także zmiana diety.
Zalecana jest dieta bogata w witaminę C, witaminy z grupy B oraz wapń. Preferowana jest także profilaktyka fluorkowa, zwłaszcza u kobiet cierpiących na poranne mdłości, podnoszące pH w ustach – mówi specjalista Dentim Clinic.
Menopauza
Największe jednak niebezpieczeństwo dla zdrowia jamy ustnej przypada na okres menopauzy. Gwałtowny spadek poziomu estrogenów sprawia, że spada gęstość kości, narażając kobiety na utratę zębów. Wpływ na jamę ustną mają także leki przyjmowane w okresie przekwitania. Często powodują one otępienie smaku, pieczenie w ustach, zwiększają wrażliwość na ciepło i zimno, zmniejszają także produkcję śliny prowadząc do suchości. To w konsekwencji prowadzi do wzrostu poziomu pH w ustach i rozwoju próchnicy oraz chorób dziąseł.
– Wzbogacenie higieny preparatami zawierającymi fluor, kontrole u dentysty, co 6 miesięcy, RTG i tomografia kości szczęki oraz uzupełnienie diety w witaminę D, C i K – to podstawowe elementy, które powinna wprowadzić w życie kobieta w okresie menopauzy.
Zwłaszcza ostatnia zmiana jest konieczna. W tym delikatnym okresie warto zrezygnować z tych napojów i potraw, które wpływają na gospodarkę wapniem w organizmie. Odstawmy więc kawę, słodkie napoje i alkohol – mówi dr Fąferko.