Testy alergiczne – diagnoza alergii kontaktowych

Jak prawidłowo zdiagnozować alergię kontaktową? Niezbędny jest dokładny wywiad u lekarza, który zbada pacjenta i przyjrzy się zmianom skórnym. Kolejnym krokiem dla potwierdzenia/wykluczenia alergii jest wykonanie płatkowych lub skórnych testów alergicznych. 

W trakcie testów skóra poddawana jest działaniu alergenów – niepożądana reakcja świadczy o uczuleniu. W wypadku alergii wziewnych, a więc m.in. na pyłki, kurz czy pleśń, najczęściej wykonuje się testy tzw. śródskórne, tj. z przekłuciem naskórka. W wypadku typowych alergenów kontaktowych, takich jak np. metale, najlepiej sprawdzają się testy płatkowe (nazywane też naskórkowymi).

Wywiad lekarski

To pierwszy krok w postawieniu odpowiedniej diagnozy. Już samo umiejscowienie zmian może podpowiedzieć lekarzowi, na co możesz być uczulony, np.:

• skóra szyi, palce, płatki uszu, nadgarstek – uczulenie na nikiel zawarty w noszonej biżuterii,
• pachy – dezodoranty,
• stopy, podeszwy– składniki zawarte w butach, np. w skórze lub gumie,
• okolice podudzia, skóra pod kolanami – barwniki zawarte w rajstopach lub skarpetkach,
• wewnętrzna powierzchnia ud, plecy – alergeny zawarte w ubraniu lub proszkach.

Po wstępnym rozpoznaniu lekarz skieruje cię na wykonanie odpowiednich testów alergicznych, które potwierdzą bądź wykluczą uczulenie na „podejrzane” składniki.

Testy płatkowe – na alergeny kontaktowe

Testy płatkowe polegają na umieszczeniu podejrzanych alergenów w postaci maści lub płynu na płatku specjalnej bibułki pod okluzją z celofanu i przytwierdzeniu ich na plecach lub przedramieniu specjalnym plastrem. Płatki zdejmuje się po 48 godzinach i określa się zmiany skórne, następnie odczyt powtarza się po 72 i 96 godzinach od kontaktu z alergenem, a czasami nawet jeszcze później (do 7 dni) – to ważne, bo objawy mogą pojawiać się wolno (dlatego nie zawsze potrafisz połączyć je z czynnikiem sprawczym). Wynik ocenia się po takich objawach, jak: rumień, grudki i pęcherzyki. Testy płatkowe mogą być stosowane już u dzieci powyżej 3. roku życia.

Standardowy zestaw alergenów składa się z metali (nikiel, chrom, kobalt), konserwantów, olejków eterycznych i substancji zapachowych, leków (np. neomycyna), barwników i konserwantów. Możesz też wykonać testy na alergeny wskazane przez twojego lekarza po dokładnym wywiadzie. Jeśli masz atopowe zapalenie skóry, lekarz może skierować cię na tzw. atopowe testy płatkowe – z użyciem wodnych roztworów alergenów wziewnych i pokarmowych, które wykrywają alergię kontaktową na te składniki.

Testy skórne – na alergie wziewne

To badanie polega na powierzchownym nakłuciu skóry lancetem przez kroplę alergenu. Gdy na skórze w ciągu ok. 15-20 minut wyskoczy bąbel (jak po oparzeniu pokrzywą), mamy wynik dodatni świadczący o uczuleniu. Po ok. 30-60 minutach reakcja powinna ustąpić samoistnie. Reakcja skóry jest proporcjonalna do stopnia uczulenia, tj. im większy rumień i większe zaczerwienienie (pomiar średnicy), tym alergen silniej na nas oddziałuje. Uważa się, że testy te są bardzo wiarygodne w wypadku alergii na pyłki roślin i jady owadów błonkoskrzydłych (80-100%), nieco mniej w wypadku alergii na roztocze (50%) i grzyby pleśniowe (30%).

W skład skórnego testu przesiewowego wykrywającego uczulenie na substancje wziewne wchodzą alergeny:

• drzew wczesnopylących: leszczyna, olcha czarna, topola biała, wiąz, wierzba,
• drzew późnopylących: brzoza, buk, dąb szypułkowy, platan, jesion, lipa,
• pyłków traw i zbóż: kostrzewa łąkowa, wiechlina łąkowa, rajgras angielski, życica trwała, kupkówka pospolita, kłosówka wełnista, żyto, pszenica, owies,
• pyłków chwastów: bylica pospolita, babka lancetowata, nawłoć pospolita, pokrzywa zwyczajna,
• grzybów pleśniowych,
• sierści i naskórka zwierząt domowych: pies, kot, chomik, świnka morska, królik,
• roztoczy kurzu domowego.

Jak się przygotować do testów alergicznych?

Testy powinny być wykonywane w okresie, gdy nie masz na skórze żadnych objawów alergii, nie jesteś też w trakcie leczenia np. maściami sterydowymi lub przyjmowanymi doustnie lekami antyhistaminowymi. Dlatego minimum 14 dni przed wykonaniem testów powinnaś odstawić leki (przeciwhistaminowe, przeciwzapalne i przeciwbólowe, także antybiotyki) – ich działanie może bowiem zaburzyć wynik badania. Szczegółowe zalecenia dostaniesz od swojego lekarza – weź to jednak pod uwagę, planując termin wykonania testów.

Bezpieczeństwo testów

Testy alergiczne – ze względu na niewielkie ilości podawanych substancji uczulających – są uważane za bezpieczne, zawsze jednak istnieje ryzyko wystąpienia reakcji niepożądanej, takiej jak zagrażający życiu wstrząs anafilaktyczny. Dlatego testy powinny być wykonywane w obecności lekarza, w pełnej gotowości reanimacyjnej.

Jak zmniejszyć ryzyko wystąpienia objawów alergii?

Gdy już wiesz dokładnie, jaka substancja cię uczula, staraj się unikać z nią kontaktu lub szukaj bezpiecznych zamienników, np. kupuj biżuterię bezniklową. Niezwykle ważna jest też profilaktyka i stosowanie preparatów ochronnych w codziennej pielęgnacji – takich jak dermokosmetyki z nowej gamy Oillan Med+ Ochrona przed alergiami kontaktowymi i pyłkowymi. Składa się ona z 3 produktów: kremowej emulsji do mycia, balsamu regenerująco-ochronnego oraz hitu – kremu do miejscowego stosowania, który dzięki dodatkowi sukralfatu ma działanie ochronne i zmniejsza przenikanie alergenów do skóry. 

Czytaj więcej o Oillan med+ Ochrona przed alergiami kontaktowymi i pyłkowymi >