Jak chronić oczy przed słońcem?

Promienie UV szkodzą nie tylko naszej skórze, ale również oczom. Poza tym eksponowanie tej okolicy na słońce zwiększa ryzyko pojawienia się czerniaka na delikatnej – i rzadko chronionej kremem z filtrem – skórze powiek. Jak chronić oczy przed słońcem? Dlaczego to tak ważne?

Promieniowanie ultrafioletowe dzielimy na trzy zakresy:

• UVA – od 380 nm do 320 nm,
• UVB – od 320 nm do 290 nm,
• UVC – od 290 nm do 200 nm.

Film łzowy, rogówka i ciecz wodnista pochłaniają promieniowanie poniżej 290 nm i częściowo z zakresu 290-315 nm, a to oznacza, że do soczewki dociera część promieniowania UVB i cały zakres szkodliwego i „podstępnego” (bo przenikającego przez chmury i szyby) UVA.

Jak promienie UV szkodzą oczom?

• Promienie UVA mogą uszkodzić plamkę żółtą znajdującą się w tylnej części siatkówki, przyczyniając się do jej zwyrodnienia, co jest głównym powodem problemów ze wzrokiem u starszych osób.
• Z kolei częsta ekspozycja oczu na promienie UVB może zwiększać ryzyko pojawienia się zaćmy, czyli zmętnienia soczewki – poważnej choroby prowadzącej do problemów z widzeniem.
• U osób często przebywających na otwartych, mocno nasłonecznionych przestrzeniach – bez odpowiedniej ochrony oczu – zwiększa się też ryzyko wystąpienia choroby zwyrodnieniowej – skrzydlika (pterygium). Polega ona na zgrubieniu spojówki gałkowej w obrębie szpary powiekowej, w kształcie trójkąta zwróconego wierzchołkiem do rogówki, i może prowadzić do poważnych problemów z widzeniem. Uważa się, że nadmierna ekspozycja na słońce jest główną przyczyną rozwoju tej choroby.
• Nadmiar światła słonecznego może też być powodem tzw. ślepoty śnieżnej, czyli świetlnego zapalenia spojówki i rogówki (photokeratitis). Zwykle pojawia się po krótkiej, ale intensywnej ekspozycji na mocne słońce (a dokładnie promieniowanie UVB), zwłaszcza w górach lub gdy promienie UV są odbijane od dużej powierzchni śniegu lub jasnego piasku. Objawy to: uczucie piasku pod powiekami, bolesność, opuchlizna, zaczerwienienie, a nawet przejściowe problemy z widzeniem.
• Wiadomo też, że częsta ekspozycja skóry na słońce bez należytej ochrony zwiększa ryzyko wystąpienia nowotworów skóry, w tym przede wszystkim czerniaka – dosyć często diagnozowanego na powiekach (uważa się, że to 5-10% wszystkich nowotworów skóry). A mało kto smaruje kremem z wysokimi filtrami skórę wokół oczu i powieki!

Jak chronić oczy przed słońcem?

• Zainwestuj w dobre okulary przeciwsłoneczne – te kupowane u optyka na pewno posiadają filtry, czego nie możesz na 100% powiedzieć o okularach kupowanych z leżaka (choć zawsze możesz pójść z takimi okularami do optyka i tam je sprawdzić). Czarne szkła nie są równoznaczne z posiadaniem filtrów UV! Na okularach, które całkowicie blokują promieniowanie UVA i UVB, znajdziesz oznakowanie UV 400.
• Duże białe powierzchnie, takie jak jasny piasek na plaży czy pustyni albo śnieg, odbijają promienie UV nawet w 80%, co oznacza, że prawie drugie tyle dawki promieniowania dociera do twoich oczu i skóry. W takich warunkach bezwzględnie powinnaś być wyposażona nie tylko w krem z najwyższą ochroną UV, ale też okulary z filtrami – najlepiej specjalne tzw. okulary lodowcowe z bocznymi osłonami, które zatrzymują 100% promieniowania UV i większość światła dziennego (patrz: kategorie soczewek niżej).
• Podobnie, gdy wybierasz się w góry – im wyżej bowiem nad poziomem morza, tym większe natężenie promieniowania UV. Uważa się, że na każde 100 m wzrasta natężenie promieniowania wzrasta o 8%, więc nawet w trakcie wycieczki w Tatry można się bez problemu poparzyć, jeśli nie stosujesz odpowiedniej ochrony.
• Zauważono też, że choć typowe okulary przeciwsłoneczne chronią gałkę oczną, nie zapobiegają ekspozycji skóry wokół oka – promienie UV docierają do powieki poprzez wolną przestrzeń między okularami a skórą. Dlatego w wypadku przebywania w mocno nasłonecznionym terenie konieczne jest stosowanie okularów z bocznymi osłonami, a na plaży – np. kapelusza z szerokim rondem, który dodatkowo ochroni skórę powiek od góry.
• Na rynku dostępne są też specjalne kremy z wysokimi filtrami przeznaczone do smarowania delikatnej i wrażliwej skóry wokół oczu, np. Anthelios Ultra Cream SPF 50+ (La Roche-Posay, 64,90 zł), który zawiera aż 12 składników mniej niż poprzednie formuły i został przetestowany na wrażliwej skórze pod nadzorem dermatologa, a także po raz pierwszy na osobach z wrażliwością oczu oraz noszących szkła kontaktowe pod nadzorem okulisty, czy Sun Control Eye Contour Cream SPF50+ (Lancaster, ok. 80 zł), który ma też działanie przeciwstarzeniowe i zapobiega przebarwieniom posłonecznym.

Kategorie soczewek stosowanych w okularach

Kupując okulary przeciwsłoneczne lub w specjalistycznym sklepie, zwróć też uwagę na kategorie zastosowanych w nich soczewek – oznaczenie to związane jest z przyciemnieniem soczewek i przepuszczalnością światła dziennego:

• 0 – przepuszczają 80-100% światła i chronią bardziej przed wiatrem lub piaskiem, można ich używać w warunkach złego oświetlenia;
• 1 – przepuszczają 43-80% światła, poprawiając kontrast widzenia, lecz nie przyciemniając zbytnio obrazu; są idealne np. do jazdy na rowerze w pochmurny, ale jasny dzień;
• 2 – przepuszczają 18-43% światła, są wskazane przy niewielkim zachmurzeniu;
• 3 – przepuszczają 8-19% światła, wskazane przy bardzo mocnym słońcu, np. w górach lub na nartach;
• 4 – przepuszczają zaledwie 3-8% światła, są przeznaczone do użycia w warunkach bardzo silnego i oślepiającego nasłonecznienia, na lodowcach, w wysokich górach itp. Uwaga! Nie wolno stosować ich w trakcie prowadzenia pojazdów mechanicznych.