WIRTUALNA KLINIKA

Wyszukaj na WirtualnaKlinika.pl

epigenetyka

Czym jest epigenetyka i dlaczego okazuje się tak ważna dla naszego zdrowia?

Epigenetyka reprezentuje innowacyjne podejście do zjawiska dziedziczenia. Otóż udowadnia ona, że nie wszystko, co dziedziczymy, jest zależne od genów. Czym dokładnie jest epigenetyka? Jaki ma ona wpływ na nasze zdrowie? Na te i inne pytania spróbujemy odpowiedzieć w poniższym artykule.

Co to jest epigenetyka?

Epigenetyka jest nauką badającą mechanizmy dziedziczenia niezależnego od tego, co zapisane jest w genach, czyli sprawdza ona regulację ekspresji określonych genów w ściśle określonym czasie. Każdy organizm składa się z komórek o identycznej informacji genetycznej. Budują one różne narządy i funkcjonują w odmienny sposób. Jak więc się to dzieje, że identyczne genetycznie komórki mają odmienny wygląd i funkcje? Od czego zależy to, że komórki mózgowe przewodzą impulsy elektryczne, mięśniowe generują ruch, a komórki wątroby odpowiedzialne są za oczyszczanie organizmu z toksyn? Niejednokrotnie też zastanawialiście się pewnie, jak to możliwe, że bliźnięta jednojajowe, mając identyczną informację genetyczną, chorują na różne choroby. Za tym właśnie stoją epigenetyka i modyfikacje epigenetyczne. Dzięki nim część mechanizmów w komórce jest zablokowanych, część zaś włączonych. Modyfikacje epigenetyczne są odwracalne, to znaczy, że zablokowane geny mogą zostać włączone w razie potrzeby.

Czym są w takim razie modyfikacje epigenetyczne?

Tak jak powiedziano powyżej, modyfikacje epigenetyczne umożliwiają prawidłowe działanie organizmu. Jednocześnie pozwalają na to, by komórki funkcjonowały w różny sposób w zależności od narządu czy tkanki, którą budują. Modyfikacje epigenetyczne to swego rodzaju znaczniki przyczepione do DNA. Sama regulacja procesów epigenetycznych angażuje bardzo wiele mechanizmów na poziomie komórkowym, jest więc procesem złożonym. Naukowcom udało się udowodnić wiele hipotez na temat działania mechanizmów epigenetycznych, spora część z nich pozostaje jednak w fazie badań. Zmiany w regulacji epigenetycznej mogą zachodzić w różnym czasie jako odpowiedź na działanie czynników środowiskowych, wśród których wymienia się: stres, dietę, alkohol, dym tytoniowy czy aktywność fizyczną.

W zależności od poziomu, na którym działają mechanizmy epigenetyczne, możemy wyróżnić mechanizmy działające na poziomie nici DNA oraz białek odpowiedzialnych za organizację materiału genetycznego. Białka te zwane są histonami. Jako pierwszy przykład modyfikacji epigenetycznej warto podać metylację, czyli proces polegający na przyłączeniu grupy metylowej do jednego ze składników DNA – cytozyny. Przykładem pierwszej podanej modyfikacji epigenetycznej jest metylacja. Metylacja i demetylacja to procesy przeciwstawne. Zaburzenia działania mechanizmów regulujących ekspresję białek na poziomie niezależnym od genów mogą prowadzić do rozwoju licznych chorób.

Jak stres i dieta wpływają na mechanizmy epigenetyczne?

Każdy zapewne wie, że stres może być czynnikiem wyzwalającym wiele objawów chorobowych. Na bazie długotrwałego stresu może rozwinąć się depresja, nerwica. Stres ma też wpływ na mechanizmy epigenetyczne, wyzwala bowiem produkcję kortyzolu. Niewiele osób wie, że przewlekły stres, na który narażone są kobiety w ciąży, może negatywnie wpływać na dziecko, powodując u niego wystąpienie niekorzystnych modyfikacji epigenetycznych. Podobnie jest z dietą – nieprawidłowo dobrana, może wyzwolić w organizmie liczne reakcje prowadzące do rozwoju szeregu chorób, czego przykładem są choroby na podłożu autoagresji, choroby nowotworowe czy sercowo-naczyniowe.

Artykuł partnera

Dodaj komentarz


Nasi eksperci

ZAPYTAJ EKSPERTA

Gabinety i kliniki