Jak działają suplementy?

Rynek suplementów w Polsce rośnie średnio ok. 7% rocznie. Blisko połowa Polaków kupuje regularnie suplementy, średnio rocznie „na głowę” przypada 6 opakowań. Kupujemy przede wszystkim magnez, suplementy na odporność, a następnie nutrikosmetyki mające na celu poprawę jakości skóry, włosów i paznokci. Co warto o nich wiedzieć?

Co wybrać – suplementy czy leki?

To zależy od tego, czego potrzebujesz. Suplementy nie są bowiem lekami i nie leczą, chociaż czasami mogą tak wyglądać (ich „medyczne” opakowanie wprowadza wielu konsumentów w błąd). Suplement diety to według ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia z 25 sierpnia 2006 r. środek spożywczy, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety, będący skoncentrowanym źródłem witamin lub składników mineralnych lub innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub inny fizjologiczny, pojedynczych lub złożonych, wprowadzany do obrotu w formie umożliwiającej dawkowanie, w postaci: kapsułek, tabletek, drażetek i w innych podobnych postaciach, saszetek z proszkiem, ampułek z płynem, butelek z kroplomierzem i w innych podobnych postaciach płynów i proszków przeznaczonych do spożywania w małych, odmierzonych ilościach jednostkowych, z wyłączeniem produktów posiadających właściwości produktu leczniczego w rozumieniu przepisów prawa farmaceutycznego.

Suplement nie jest więc lekiem – jego celem jest uzupełnienie codziennej diety, a nie leczenie, ma zapobiegać niedoborom składników odżywczych, co oczywiście może zmniejszać ryzyko wystąpienia niektórych chorób, podobnie jak prawidłowo prowadzona dieta. Pamiętaj, że niektóre substancje, i to w podobnych stężeniach, znajdziesz zarówno w suplementach, jak i lekach, np. dotyczy to witaminy C czy popularnej witaminy D (mając taki wybór, lepiej wybrać lek). Dlaczego? Dlatego, że produkcja leków jest stale nadzorowana przez inspekcję farmaceutyczną – muszą one spełniać rygorystyczne wymogi potwierdzające ich skuteczność i bezpieczeństwo stosowania. Regulacje te nie dotyczą suplementów. Dlatego nie kupuj suplementów wyłącznie na podstawie reklamy – warto zapoznać się z ich dokładnym składem, sprawdzić producenta i formulację.

Zobacz, na co przede wszystkim zwrócić uwagę przy wyborze suplementów>>

Czy suplementy mogą nam zaszkodzić?

Oczywiście! Tak samo jak może nam zaszkodzić spożywany w zbyt dużej ilości składnik diety, zwłaszcza pochodzenia roślinnego. Na przykład szczaw – bogaty w witaminę C i żelazo, zawiera też wypłukujące z organizmu wapń szczawiany, a jego nadmiar nie jest wskazany.

Wymagana minimalna ilość witamin i składników mineralnych w suplementach diety wynosi 15%, niestety nie ma regulacji określających ich maksymalne poziomy – producent musi jedynie w oparciu o deklarowaną przez siebie zawartość tych składników ustalić dzienne zalecane spożycie danego suplementu, które będzie bezpieczne dla konsumenta. Dlatego – dla własnego bezpieczeństwa – warto zwrócić na to uwagę i nie spożywać suplementów w nieprzemyślany i nieuzasadniony sposób.

Niestety, wiele osób traktuje suplementy jak leki, co też może być niebezpieczne, zwłaszcza gdy sami się diagnozujemy i dobieramy „leczenie”. Jeśli na coś chorujesz, koniecznie najpierw lekarz, potem suplementy! No i uwaga na „niebezpieczne związki” między różnymi suplementami czy suplementami i lekami! Producenci suplementów nie są zobligowani do zamieszczania na opakowaniach czy ulotkach przeciwwskazań do ich stosowania oraz informacji o możliwych działaniach niepożądanych i interakcjach, a na przykład błonnik stosowany w suplementach wspomagających odchudzanie może obniżać wchłanianie przyjmowanych leków, a witamina K, która wpływa na zwiększenie krzepliwości krwi, działa antagonistycznie do leków przeciwzakrzepowych.

Dlaczego suplementy nie działają?

Powodów może być wiele, najczęstsze to:

• nieodpowiedni dobór preparatów do wskazania, nieuzasadnione stosowanie,
• zbyt niskie stężenie składników,
• nieaktywna formuła składników, zły proces produkcyjny,
• źle przyswajalna formuła (niektóre kapsułki dosłownie przez nas przelatują w całości!),
• stosowanie produktu nielegalnego, sfałszowanego, o innym składzie niż deklarowany na opakowaniu,
• zbyt krótki czas stosowania,
• zbyt wygórowane oczekiwania względem suplementów (np. oczekiwania od suplementu, że nas odchudzi, bez stosowania diety i ćwiczeń).

Kto może produkować suplementy?

Praktycznie każdy! Aby wprowadzić suplementy do sprzedaży, wystarczy jedynie złożyć odpowiednie powiadomienie do GIS (Główny Inspektorat Sanitarny), podać nazwę i postać produktu, skład ilościowy i jakościowy, wzór etykiety w języku polskim, proponowaną kwalifikację produktu oraz dane producenta. Nie jest natomiast wymagana dokumentacja potwierdzająca jakość produktów i skuteczność ich działania. Twoje produkty mogą być od razu sprzedawane, bez konieczności uprzedniej ich weryfikacji pod kątem bezpieczeństwa i skuteczności ich stosowania! Kontrole prowadzone przez GIS są wybiórcze i często trwają latami, a nawet w trakcie postępowania weryfikacyjnego produkt może być sprzedawany.

Wyniki badań zaleconych przez NIK wykazały, że wiele produktów dostępnych na polskim rynku (obecnie to ponad 30 tys. suplementów) nie wykazuje cech deklarowanych przez producentów, a niektóre z nich zawierają substancje szkodliwe dla zdrowia. Dlatego naprawdę warto podejść do tego tematu rozsądnie i nie ulegać ślepo reklamom oraz opiniom celebrytów! To naprawdę niełatwe, zwłaszcza gdy co czwarta reklama i co druga w radiu dotyczy „naturalnych i całkowicie bezpiecznych” suplementów. Bądź krytyczna! Dokładnie sprawdź, co kupujesz!

Co powinno znaleźć się na opakowaniu suplementu?

• Przede wszystkim określenie, że jest to „suplement diety”.
• Nazwy kategorii składników odżywczych lub substancji zawartych w produkcie lub ich właściwości.
• Porcja zalecana do spożycia w ciągu dnia (w procentach w stosunku do Referencyjnej Wartości Spożycia, RWS).
• Ostrzeżenie dotyczące nieprzekraczania zalecanej porcji do spożycia w ciągu dnia.
• Informacja, że suplementy diety nie mogą być stosowane jako substytut zróżnicowanej diety.
• Informacje, że suplementy diety powinny być przechowywane w sposób niedostępny dla małych dzieci.

Producent nie może natomiast umieszczać informacji mogących wprowadzać kupujących w błąd, a więc przede wszystkim sugerujących, że dany produkt ma właściwości lecznicze, że zapobiega chorobom, a także że prawidłowo skomponowana dieta nie jest w stanie dostarczyć organizmowi wszystkich niezbędnych składników pokarmowych w odpowiednich ilościach.

Czy lepiej kupować suplementy w aptece?

Nie daj się zwieść poczuciu, że produkty działają lepiej i są bliższe lekom dlatego, że są sprzedawane w aptekach. Na pewno te dostępne w aptekach to nie „fałszywki” i zostały wprowadzone do obrotu przez Główny Inspektorat Sanitarny (można to sprawdzić także w rejestrze GIS). Zawsze jednak uważnie czytaj etykiety, dowiedz się więcej na temat producenta, sprawdź skład. Tutaj naprawdę świadomy wybór jest najważniejszy! Nutrikosmetyki D-LAB w Polsce nie są sprzedawane w aptekach, tylko w sklepie internetowym oraz w gabinetach medycyny estetycznej. We Francji jednak, gdzie są produkowane, możesz je dostać w aptekach, niektóre z nich mają badania kliniczne, a w radzie naukowej marki zasiada wielu lekarzy o światowej renomie w środowisku naukowym. Dzięki współpracy z nimi powstały formuły o rzeczywistym wpływie na jakość skóry – zgodnie z ideą nutrikosmetyków!

Kiedy stosować suplementy?

Warto po nie sięgnąć przede wszystkim:

• gdy istnieje zwiększone zapotrzebowanie na określone składniki odżywcze, np. w czasie sezonowego wypadania włosów, osłabienia itp.,
• profilaktycznie, np. aby spowolnić proces starzenia się skóry,
• aby wspomóc proces odchudzania i spalania tkanki tłuszczowej, w czasie diety,
• w celu regulacji trawienia, odbudowy mikrobiomu (także po antybiotykoterapii),
• u osób stosujących dietę eliminacyjną, aby uzupełnić niedobory składników odżywczych,
• u niemowląt i dzieci (głównie suplementacja witaminą D),
• u kobiet ciężarnych – zalecana jest suplementacja kwasem foliowym, witaminą D, żelazem, zawsze zgodnie z zaleceniami lekarza,
• u kobiet w okresie menopauzy (zwłaszcza suplementacja wapnia i witaminy D),
• u starszych osób, u których wchłanianie składników odżywczych może być zaburzone (zalecane są głównie suplementy mineralno-witaminowe),
• w okresach silnego stresu, osłabienia, zmęczenia.

Czy suplementy mogą zastąpić dietę?

Absolutnie nie! Suplementacja uzupełnia codzienną dietę w składniki odżywcze, natomiast nie może stanowić jej substytutu. Teoretycznie odpowiednio zbilansowana dieta może i powinna dostarczać nam wszystkich składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu, jednak czasami jest to trudne do wykonania, zwłaszcza w okresach zwiększonego zapotrzebowania na określone substancje pokarmowe. Wtedy z pomocą przychodzą suplementy, które zawierają stężone i starannie wyselekcjonowane składniki. Pamiętaj też, że stosowanie produktów doustnych przyspieszających spalanie tkanki tłuszczowej nie zastąpi diety odchudzającej – póki co nie wynaleziono cudownej pigułki na smukłą sylwetkę :-) Mogą one jednak usprawnić ten proces i pomóc w osiągnięciu wymarzonej figury. Jednym z bestsellerów marki o takim działaniu jest Czysty Nopal.

Źródła:
Suplementy diety – panaceum na wszystkie dolegliwości. Wykład dr hab. Małgorzaty Grembeckiej. gazeta AMG 1/2019
Co warto wiedzieć o suplementach, poradnik konsumencki, urpl.gov.pl