Jak starzeje się skóra w okresie menopauzy?
Menopauza to trudny czas w życiu każdej kobiety, nie tylko ze względu na charakterystyczne objawy ze strony całego organizmu (jak obniżenie nastroju, rozdrażnienie, napady gorąca), ale także ze względu na przyspieszone starzenie się skóry – zauważalne w lustrze. Mówimy nawet o tzw. starzeniu menopauzalnym. Na czym polega? Jak można je spowolnić?
Czym jest menopauza?
Menopauza (przekwitanie, klimakterium) to trwałe ustanie cykli miesiączkowych. Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia jest to więc ostatnia miesiączka, po której przez co najmniej 12 miesięcy nie wystąpiło krwawienie menstruacyjne. Zwykle moment ten następuje u kobiet w wieku pomiędzy 45. a 55. rokiem życia, w Polsce średni wiek to 51 lat. Często pierwsze objawy zapowiadające menopauzę pojawiają się dużo wcześniej, nawet 10 lat (średnio 5-6 lat) przed całkowitym ustaniem miesiączkowania – z tego powodu menopauzę dzieli się na 3 okresy:
- Premenopauza – to kilkuletni okres przejściowy (okołomenopauzalny), w czasie którego wiele kobiet zauważa u siebie niektóre objawy związane z powolnym wygaszaniem czynności hormonalnej jajników, takie jak nagłe uderzenia gorąca, zmiany nastrojów, bezsenność, zmęczenie, napady potliwości, kołatanie serca, drażliwość, kłopoty z pamięcią, zimne dreszcze, obniżenie libido itp. Uważa się, że są one dolegliwością ok. 1/3 kobiet – wpływając negatywnie na ich codzienne funkcjonowanie. W tym czasie miesiączki mogą stać się nieregularne, bardziej skąpe bądź obfite, a cykle miesiączkowe skracają się bądź wydłużają. Ryzyko ciąży jest mniejsze, ale ciągle istnieje, więc zaleca się stosowanie w tym czasie antykoncepcji.
- Menopauza – to ta „właściwa” menopauza, a więc dzień wystąpienia ostatniej miesiączki, jeśli z przyczyn fizjologicznych nie wystąpiła ona przez kolejne 12 miesięcy.
- Postmenopauza – to czas rozpoczynający się po ostatniej miesiączce w życiu kobiety, a więc po całkowitym wygaśnięciu czynności jajników. Poziom hormonów stopniowo się stabilizuje na niższym poziomie, a objawy klimakterium stają się mniej dokuczliwe. Niestety, wskutek spadku estrogenów i spowolnienia metabolizmu w tym czasie nasilają się objawy starzenia się skóry, pojawiają się też dolegliwości ze strony układu płciowo-moczowego oraz nadmierne wypadanie włosów.
Jak starzeje się skóra w okresie menopauzy?
Mówi się, że kolagen to estrogen, ponieważ skóra jest narządem estrogenozależnym. Obniżenie produkcji estrogenów w okresie przekwitania szybko odbija się na jej kondycji. Dochodzi wtedy do nagłego spadku produkcji kolagenu w skórze, co powoduje utratę jędrności, wiotczenie tkanek, pojawienie się tzw. chomików, zmianę owalu, opadanie powiek, pogłębianie się zmarszczek i bruzd, pogorszenie jakości skóry. Pojawiają się też ubytki tkankowe (zwłaszcza w obszarze skroni, kości policzkowych, ust) wskutek zaniku tzw. poduszeczek tłuszczowych. Uważa się, że w ciągu pierwszych 5 lat menopauzy skóra traci nawet 30% kolagenu, a w kolejnych – 2% rocznie. Praktycznie wszystkie kobiety w okresie klimakterium narzekają na suchość skóry, związaną z obniżeniem poziomu lipidów naskórkowych (głównie ceramidów) oraz kwasu hialuronowego. Wszystkie te procesy powodują, że:
- skóra staje się wiotka, pojawiają się widoczne „chomiki”, owal twarzy traci kształt trójkąta młodości,
- pogłębiają się zmarszczki, linie i bruzdy,
- opada czubek nosa,
- usta ulegają zwężeniu, a nawet „zapadnięciu” do środka, opadają ich kąciki, co nadaje twarzy smutny wygląd,
- pojawiają się widoczne worki pod oczami, nawet gdy jesteś wypoczęta i wyspana,
- cera staje się niejednolita w kolorze, szara, matowa, ziemista,
- bardziej widoczne są rozszerzone pory,
- z powodu suchości skóra staje się szorstka, ściągnięta, staje się zaczerwieniona,
- osłabiona bariera ochronna naskórka powoduje też, że skóra jest bardziej narażona na podrażnienia i szkodliwe działanie czynników zewnętrznych,
- często w tym okresie nasilają się też zmiany naczyniowe, objawy trądziku różowatego, przebarwienia,
- wiele pań obserwuje też w tym czasie nadmierne wypadanie włosów – estrogeny korzystnie bowiem działają na mieszki włosowe, wydłużając fazę anagenu i przyspieszając wzrost włosa; wskutek zmniejszenia ich ilości zaczyna przeważać wpływ androgenów, które prowadzą do atrofii mieszków włosowych i wypadania włosów,
- odczuwalne są też objawy ze strony okolic intymnych związane z suchością pochwy
Jak pielęgnować skórę w okresie menopauzy?
Wiele kobiet w okresie menopauzy, obserwując na swojej twarzy szybko postępujące objawy starzenia, zwraca się po pomoc do profesjonalistów. Obok zabiegów bardzo ważna jest jednak codzienna pielęgnacja, w której najważniejsze są:
- intensywne nawilżanie i odżywianie skóry – dobrym wyborem są kremy bogate w lipidy uszczelniające barierę hydrolipidową, kwas hialuronowy czy witaminę E,
- ujędrnianie, odbudowa kolagenu – tutaj sprawdzą się kremy pobudzające do pracy fibroblasty, wpływające na poprawę zagęszczenia skóry i jej ujędrnienie, np. na bazie retinolu czy peptydów,
- antyoksydacja – skóra w okresie menopauzy ma obniżone właściwości antyoksydacyjne, dlatego warto ją w tym wspomóc, np. stosując kosmetyki z witaminą C, jednym z najsilniejszych antyoksydantów,
- ochrona przed UV – to główny czynnik zewnętrzny nasilający proces starzenia się skóry oraz hiperpigmentację, a ochrona przed nim stanowi podstawę profilaktyki przeciwstarzeniowej w każdym wieku,
- regeneracja – z powodu zmian hormonalnych i spowolnionego metabolizmu skóra wolniej się regeneruje i naprawia szkody wyrządzone np. przez czynniki zewnętrzne – postaw na bogate kremy regeneracyjne na noc, bo wtedy właśnie jest czas na odnowę skóry,
- łagodzenie podrażnień – skóra menopauzalna ma skłonność do przesuszenia, podrażnienia i rumienia, często też w tym wieku ujawniają się alergie kontaktowe, np. na nikiel; zwróć na to uwagę, starając się stosować łagodne, kojące formuły kosmetyków, jeśli masz problemy dermatologiczne,
- pielęgnacja skóry wokół oczu – warto wybierać kremy przeciwzmarszczkowe o dodatkowym działaniu przeciwobrzękowym, rozświetlającym i niwelującym cienie pod oczami.
Uwaga! W tej grupie wiekowej najczęściej wykrywany jest czerniak – dlatego pamiętaj o regularnych badaniach skóry u dermatologa!
Dolegliwości intymne w okresie menopauzy
Na skutek spadku estrogenów pojawiają się też u wielu kobiet przykre dolegliwości związane z suchością pochwy i atrofią tkanek:
- Podobnie jak na twarzy i całym ciele, także i tutaj dochodzi do stopniowego zmniejszania się objętości tkanek, zmniejsza się naturalna zawartość kwasu hialuronowego odpowiedzialnego za nawodnienie i elastyczność skóry oraz kolagenu nadającego tkankom jędrność.
- Często gwałtownemu pomniejszeniu ulegają wargi sromowe większe, stanowiące naturalną „poduszeczkę” ochronną dla narządów płciowych, co skutkuje dolegliwościami podczas codziennego funkcjonowania – to przede wszystkim ból podczas stosunku, podrażnienie, pieczenie, dyskomfort podczas jazdy na rowerze, nawracające infekcje.
- Suchość pochwy przyczynia się też do problemów z układem moczowym. Wraz z wiekiem dochodzi też do osłabienia mięśni dna miednicy i opuszczenia pęcherza oraz narządów rodnych, co może powodować objawy wysiłkowego nietrzymania moczu (mimowolna ucieczka moczu podczas kaszlu, śmiechu, ćwiczeń itp.).
Zabiegi polecane kobietom w okresie menopauzy
Istnieje wiele skutecznych zabiegów profesjonalnych wykonywanych w gabinetach medycyny estetycznej, które poprawiają jakość skóry i włosów w okresie menopauzy, zmniejszając objawy starzenia się wynikające z niedoborów estrogenu.
Skóra:
- Zabiegi nawilżające – przede wszystkim mezoterapia, która dogłębnie i długotrwale nawilża skórę od środka, ma też działanie rewitalizujące, a więc poprawia koloryt skóry, dodaje blasku, wzmacnia jej właściwości ochronne. Mezoterapię wykonuje się na twarz, szyję, dekolt i dłonie, które bardzo szybko się starzeją. Istnieją specjalne mezokoktajle do okolicy oczu.
Zobacz, na czym dokładnie polega mezoterapia
- Zabiegi biostymulujące – ich celem jest pobudzenie produkcji kolagenu skóry przez fibroblasty – proces ten będzie się nasilał w czasie 3-6 kolejnych miesięcy; to przede wszystkim metody laserowe oraz iniekcyjne zabiegi z użyciem aminokwasów (np. Sunekos), hydroksyapatytu wapnia (Radiesse), peptydów czy atelokolagenu (Linerase).
- Peelingi chemiczne – pamiętaj, że nowoczesne peelingi to nie tylko zabiegi złuszczające, ale też nawilżające, rozjaśniające i biostymulujące. W nowoczesnych formułach udało się zamknąć wysokie stężenia kwasu TCA – pobudzającego produkcję kolagenu – bez silnego złuszczania i podrażnienia skóry (np. PRX-T 33).
Zobacz też nasz test zabiegu PRX-T 33
- Zabiegi wolumetryczne – w okresie menopauzy bardzo szybko dochodzi do zmian w owalu, wskutek opadania tkanek pojawiają się mocno widoczne chomiki, policzki stają się płaskie, poszerzeniu ulega dolna część twarzy, zanika objętość skroni. Z pomocą przychodzą zabiegi mające na celu odbudowę tzw. wolumetrii twarzy – przede wszystkim z zastosowaniem wypełniaczy kwasu hialuronowego.
- Wypełnianie zmarszczek kwasem hialuronowym – odpowiednio dobrane i podane wypełniacze uzupełniają ubytki związane z zanikiem kolagenu i podściółki tłuszczowej, np. w okolicy skroni, na ustach, policzkach, w tzw. dolinie łez. Pozwalają też ładnie wypełnić bruzdy nosowo-wargowe, dolinę łez, zmarszczki palacza, a nawet skorygować niedoskonałości nosa, odbudować brodę (która z wiekiem się skraca) czy odmłodzić płatki uszu, które stają się pomarszczone i wiotkie (to problem zwłaszcza dla pań lubiących nosić efektowne kolczyki). Jednym z najpopularniejszych zabiegów jest korekcja ust z użyciem kwasu HA – można dodać im objętości, skorygować asymetrię, podnieść kąciki, ujędrnić i zrewitalizować.
- Zabiegi ujędrniające – tzw. lifting bez skalpela. Tutaj wykorzystuje się przede wszystkim nowoczesne technologie, takie jak fale radiowe, HIFU czy thermolifting. Dają efekt natychmiastowej poprawy napięcia skóry, który z czasem się nasila wskutek pobudzenia do pracy fibroblastów. Hitem w gabinetach jest też mikronakłuwanie RF (mikronakłuwanie skóry za pomocą cienkich igiełek emitujących energię fali radiowej). Zabiegi te wykonuje się też na okolicę szyi i dekoltu.
- Lasery frakcyjne – robią one w skórze kontrolowane, kolumnowe (frakcyjne) mikrouszkodzenia, co prowadzi do szybkiej regeneracji tkanek – skóra ulega przebudowie i zagęszczeniu, poprawia się też jej struktura i koloryt. Lasery są też doskonałą metodą redukcji rumienia i objawów trądziku różowatego, przebarwień czy blizn.
- Zabiegi regeneracyjne – stymulują skórę do naprawy uszkodzeń i przebudowy, poprawiają jej ukrwienie i odżywienie, rewitalizują – to przede wszystkim zabiegi z osoczem bogatopłytkowym i komórkami macierzystymi.
- Nici liftingujące – to nici z haczykami bądź mikrowypustami, które mają zdolność unoszenia tkanek, a więc dają rzeczywisty lifting. Mogą być to nici stałe bądź rozpuszczalne – wtedy są wykonane z substancji pobudzających w skórze produkcję kolagenu, np. PDO (polidioksanonu), polikaprolaktonu czy kwasu polimlekowego. Są stosowane nie tylko na twarz, ale też na szyję i podbródek. W technikach liftingujących specjalizuje się marka Aptos. W Polsce jest też dostępny unikalny lifting Easylift z użyciem nici stałych Spring Thread, w którym nici są prowadzone także pod skórą głowy i wiązane na jej czubku – zapewniając spektakularny efekt liftingu utrzymujący się ponad 10 lat.
Zobacz, jak dokładnie wygląda zabieg Easylift.
Hormonalna terapia zastępcza a skóra
Terapia polegająca na suplementacji hormonalnej nie tylko łagodzi typowe objawy menopauzy, ale ma też pozytywny wpływ na jakość skóry i włosów. Zapobiega też odległym następstwom niedoboru estrogenów, np. osteoporozie. Leczenie polega na zastąpieniu naturalnej czynności hormonalnej jajników poprzez podawanie estrogenów lub estrogenów i progesteronu w tzw. minimalnych skutecznych dawkach. Najczęściej stosowane są estrogeny naturalne (np. 17β-estradiol), które wykazują najbardziej fizjologiczne działanie i są dobrze tolerowane przez organizm kobiety.
Terapia HTZ jest dobierana indywidualnie – mogą z niej korzystać kobiety, u których są wskazania do tego typu leczenia przy braku przeciwwskazań, bezwzględnie pod kontrolą lekarza i zwykle nie dłużej niż przez 5 lat. Jest ona dostępna nie tylko w formie tabletek, ale też coraz częściej wybranych żeli czy plastrów. HTZ powoduje poprawia jakość skóry poprzez jej nawilżenie, wzmocnienie warstwy hydrolipidowej, zagęszczenie, a nawet zmniejszenie rumienia. Przeciwdziała też objawom związanym z suchością pochwy i zanikiem objętości w okolicach intymnych, zaobserwowano również, że u kobiet, które stosują terapię hormonalną, zmniejsza się wypadanie włosów pod wpływem niedoborów estrogenu, poprawia się też ich struktura i gęstość.
