Łuszczyca paznokci – jak przedłużyć remisję choroby?

Łuszczyca to nieuleczalna, przewlekła choroba skóry, którą cechują okresy remisji i zaostrzeń. Zmiany występują często w widocznych miejscach, takich jak dłonie i paznokcie. Dzięki odpowiedniemu leczeniu i pielęgnacji można jednak na długo zapobiec jej nawrotom.

Przyczyna łuszczycy jak dotychczas nie została potwierdzona naukowo, a na jej wystąpienie i rozwój ma wpływ kilka czynników. Na pewno zaliczyć można do nich uwarunkowania genetyczne, nieprawidłową pracę układu odpornościowego oraz tzw. czynniki środowiskowe, do których zaliczyć możemy interakcje z lekami, infekcje, a także mechaniczne przerwania ciągłości skóry w przypadku urazów czy tatuaży.

Objawy łuszczycy paznokci paznokci

Najczęściej uwidaczniają się po przebytej chorobie lub pod wpływem stresu i nie są zaraźliwe. Z reguły łuszczyca obejmuje tzw. skórę gładką i to tam pojawiają się zmiany, aczkolwiek u niektórych chorych możemy dostrzec także nieprawidłowości w wyglądzie płytki paznokciowej (praktycznie nie zdarzają się przypadki, aby łuszczyca zajęła tylko paznokcie). U zdrowego człowieka proces przemiany skóry, czyli rozwój, dojrzewanie i obumieranie, trwa ok. 28 dni. W tym czasie następuje złuszczanie naskórka. Jednak u osoby chorej proces ten skraca się do ok. czterech dni. Efekt? Nowe komórki dojrzewają zbyt szybko, a stare pozostają niezniszczone. W ten sposób skóra regularnie staje się coraz grubsza i zaczyna przypominać fakturą rybią łuskę.

Jeśli zaś chodzi o paznokcie, to zmiany są bardzo charakterystyczne dla tej choroby – specjalista nie będzie miał kłopotu z postawieniem prawidłowej diagnozy. Rozróżniamy cztery główne rodzaje zaburzeń:

1. naparstkowanie paznokci – nie w pełni zrogowaciałe komórki płytki sprawiają, że jest ona mniej odporna na urazy. W efekcie łatwiej może dojść że jej wykruszenia i powstania drobnych zagłębień, a paznokieć zaczyna wyglądać jak naparstek (zdobią go porozrzucane mniej lub bardziej nieregularnie dołeczki).
2. onycholiza – inaczej odwarstwienie się płytki paznokciowej zwykle zaczyna się od wolnego brzegu paznokcia i powoli dochodzi do gromadzenia się mas rogowych. Onycholiza może także przyjąć postać tzw. plam olejowych czyli pozornie tłustych ognisk o żółtobrązowym odcieniu, gdy zaś biała płytka zaczyna oddzielać się od różowego paznokcia, pomiędzy nimi pojawić się może charakterystycznych dla łuszczycy żółty pasek.
3. nadmierne rogowacenie podpaznokciowe – zwane także hiperkeratozą podpaznokciową – ma najprawdopodobniej związek z aparatem paznokciowym, a zmiany występują początkowe na wolnych brzegach paznokcia.
4. dystrofia paznokci – czasami w przebiegu łuszczycy dojść może do dystrofii paznokci czyli całkowitego zniszczenia płytki. Rzadko zdarza się, żeby problem dotyczył tylko jednego paznokcia – z reguły zajęte są wszystkie, z tym że w różnym stopniu, jednak prędzej czy później płytki matowieją, są pełne przebarwień, z jednej strony pogrubiałe, z drugiej zaczynają się wykruszać. Ponadto zaobserwować można zwiększoną tendencję do rozdwajania, łamliwość oraz obecność bruzd.

Uwaga: objawy dystrofii paznokci mogą przypominać te występujące w przebiegu infekcji grzybiczej, stąd konieczne może okazać się przeprowadzenie tzw. diagnostyki różnicowej, czyli zbadanie i ewentualne wykluczenie właśnie grzybicy. Może się także okazać, że te dwie choroby są współistnieją. W takim wypadku lekarz zastosuje terapię skojarzoną.

Jak leczyć łuszczycę paznokci?

Na pewno nie na własną rękę! Każdorazowo leczeniem łuszczycy powinien zająć się dermatolog. Jak już pisaliśmy, łuszczyca jest chorobą nieuleczalną z tendencją do nawrotów i remisji. Prawidłowe leczenie i pielęgnacja potrafią skutecznie złagodzić objawy i zauważalnie wydłużyć okresy remisji. Niestety często na pierwsze efekty leczenia trzeba poczekać nawet kilka miesięcy, stąd nie warto bagatelizować nawet najmniejszych niepokojących zmian w obrębie płytki paznokciowej

W terapii łuszczycowej najczęściej leczeniem z wyboru jest terapia glikokortykosteroidami (inaczej sterydami) w postaci maści lub kremów, które wciela się w płytkę paznokci i okolice wokół nich. Czasami konieczne są również zastrzyki zawierające steroidy. Pozytywne efekty przynosi także naświetlanie chorych miejsc światłem spolaryzowanym. Gdy zmiany są bardzo zaawansowane, lekarz może zdecydować się na chirurgiczne usunięcie chorobowo zmienionego obszaru. Najczęściej stosowane leki i składniki aktywne w leczeniu łuszczycy to metotrexat, cyklosporyna A, retinoidy (czyli leki zawierające pochodne witaminy A), których zadaniem jest wzmocnienie płytki, pochodne witaminy D3 w postaci maści i tabletek (udowodniono pozytywny wpływ witaminy D3 na stan skóry), mocznik (kosmetyki zawierające mocznik skutecznie zmiękczają i wygładzają powierzchnię paznokci), kortykosteroidy, salicylany (maść z kwasem salicylowym ułatwia złuszczanie zrogowaciałego naskórka i zmian rogowych).

Domowa pielęgnacja

Prawidłowa pielęgnacja na co dzień jest równie ważna, jak terapia farmakologiczna. O czym należy pamiętać?

• Dłonie muszą być cały czas suche, ponieważ wilgoć zwiększa ryzyko wystąpienia infekcji i nasilenia objawów łuszczycy, a także pojawienia się dodatkowo grzybicy.
• Do wyjęcia ciała obcego spod płytki paznokciowej absolutnie nie wolno używać ostrych przedmiotów, takich jak cążki, nożyczki czy metalowe pilniczki, ponieważ może to ją uszkodzić. W przypadku dostania się czegokolwiek pod płytkę,trzeba to usunąć za pomocą szczoteczki z miękkim włosiem.
• Paznokcie powinny być krótkie i nie wolno ich piłować, tylko obcinać, a jeśli to konieczne, piłujemy równymi pociągnięciami zawsze w tym samym kierunku.

Najlepszą poprawę stanu paznokci obserwuje się u osób leczonych farmakologicznie z powodu znacznie nasilonych w obrębie skóry gładkiej. Jednak z uwagi na toksyczność tzw. leków systemowych (doustnych, dożylnych czy podskórnych), nie są one zalecane, jeśli zmiany ograniczone są jedynie do płytki paznokciowej.